تبیین اصول، ابعاد و مؤلفه‌های رویکرد شهر اکولوژیک (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)
نویسندگان
چکیده مقاله:
ترویج رویکردهای جدید که افقی نو به روی برنامه‌ریزان شهری نمایان کرده است، نگاه به شهر را به‌عنوان سیستمی اکولوژیکی-اجتماعی بر نگاه کالبدی صرف غالب می‌کند و روابط اکولوژیکی-اجتماعی مؤثر بر شهر را در جهت رفع مسائل شهری در اولویت قرار می‌دهد. رویکرد شهر اکولوژیک، به‌عنوان یکی از رویکردهای نوظهور توسعۀ پایدار، از جملۀ آن‌هاست. شهر اکولوژیک، شهر هماهنگ با طبیعت، به‌دنبال تحقق پویایی اقتصادی و عدالت اجتماعی است. در این میان، رشد و توسعۀ شتابان شهرها با قابلیت‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی آن هماهنگی و سازگاری لازم را ندارد و این تطابق‌نداشتن موجب بروز مشکلات جدی در وضعیت موجود، ابهام در توسعۀ آتی آنها، توسعۀ ناپایدار و آسیب‌پذیری این شهرها می‌شود. بجنورد از جمله شهرهایی است که به‌دلیل رشد سریع، پراکنده و نامتعادل پیرو برعهده‌گرفتن نقش‌های جدید سیاسی و اداری و افزایش یکبارۀ جمعیت شهری، با مشکلات جدی در ابعاد مختلف به‌ویژه پایداری در وضع موجود و آینده روبه‌رو است. از اینرو باید با اتخاذ رویکرد مناسب در جهت توسعۀ متعادل و پایدار آتی آن، سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد. این شهر با پتانسیل‌های بوم‌شناختی و طبیعی از جمله شهرهایی است که با وجود زمینه‌های اکولوژیکی، به‌دلیل تغییرات ناگهانی رشد جمعیت شهری و توسعه‌های اخیر، از حرکت در مسیر توسعۀ شهری پایدار بازمانده است؛ بنابراین، رویکرد شهر اکولوژیک نسخۀ مناسبی برای توسعۀ پایدار شهر بجنورد است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی و اکتشافی مؤلفه‌های اصلی شهر اکولوژیک را شناسایی و در ابعاد مختلف سطح‌بندی می‌کند و درنهایت با ارائۀ مدلی، بومی‌سازی رویکرد شهر اکولوژیک در شهر بجنورد را محقق می‌سازد. در این پژوهش، ابتدا مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در پنج دستۀ زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و کالبدی در قالب 88 مؤلفه طی مراحل مصاحبۀ دلفی طبقه‌بندی، و 16 مؤلفۀ دارای اولویت برای بومی‌سازی در شهر بجنورد شناسایی شدند. در گام دوم، بار دیگر اولویت‌بندی مؤلفه‌ها به روش گروه اسمی انجام گرفت و با مقایسۀ نتیجۀ آن با نتیجۀ دلفی و میزان انطباق‌پذیری آنها، مؤلفه‌ها در سه دسته طبقه‌بندی شدند. طبقۀ اول شامل مؤلفه‌هایی با بالاترین انطباق‌پذیری است که عبارت‌اند از: بهبود وضعیت پسماند و زباله و فاضلاب شهری، هوشمندسازی شهری، بهره‌گیری از حمل‌ونقل عمومی و انرژی‌های پاک، تدوین قوانین جامع، مدون و یکپارچه در زمینۀ پهنۀ اکولوژیک، فرهنگ و سبک زندگی شهروندی، وجود کالبدهای ارزشمند فرهنگی در بافت قدیم شهر بجنورد، کنترل و مدیریت حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی. از اینرو، پیشنهاد می‌شود نقش این عوامل در تحقق شهر اکولوژیک، بررسی و در برنامه‌های آتی به آن توجه شود.
منابع مشابه
تحلیل توزیع خدمات عمومی با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)
توزیع نامناسب و نابرابر خدمات در شهرها به‌دلیل جاماندن توسعة شهر از رشد آن، در حال حاضر یکی از چالش‌های مدیریت شهری در پاسخگویی به شهروندان است. با بررسی میزان نابرابری‌ها در توزیع خدمات و شناسایی الگوی فضایی بی‌عدالتی در سطح شهر می‌توان پی برد که کدام‌یک از خدمات در وضعیت نامناسب‌تری هستند و بی‌عدالتی‌ها بیشتر در کدام بخش و محلة شهری تمرکز یافته است؛ از اینرو مدیریت شهری می‌تواند با عمل آگاها...
متن کاملبررسی و تحلیل متغیرهای حق به سلامت شهری (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)
حق به سلامت یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین حقوق شهروندان در شهر است که بسیاری از گزارش‌ها، منشورها، قوانین، رویکردها و نظریه‌های جهانی بر آن تأکید دارند. در حق به سلامت شهری تأکید می‌شود هرکس با هر ویژگی، نگرش و پایگاه اقتصادی-اجتماعی و در هر مکانی از شهر که زندگی می‌کند، حق به سلامت کامل جسمی، روانی و اجتماعی و همچنین حق به عوامل تعیین‌کننده سلامت شهری اعم از امنیت و ایمنی، تغذیة مناسب، درآمد م...
متن کاملتحلیل و تبیین تأثیرات صنعت نفت بر ساختار فضایی شهر (مطالعۀ موردی: شهر آبادان)
هر پدیده‌ای در فضا و مکان اتفاق می‌افتد و متناسب با وضعیتش بر آن تأثیر می‌گذارد. صنعت و توسعۀ صنعتی نیز از این امر مستثنا نیست و به‌عنوان فعالیت پایۀ اقتصادی، با تأثیرگذاری بر سیاست‌های کلان ملی متفاوت و تأثیرپذیری از آنها، دگرگونی‌ها و تحولات عمیق ساختاری را ایجاد کرده و اشکال خاص ساختار فضایی-کالبدی را در شهرها به نمایش گذاشته است. هر راهبرد صنعتی، به نوعی آرایش فضا منجر می‌شود. بدون درک درس...
متن کاملبازطراحی بافت مرکزی شهر جیرفت با تاکید بر ابعاد اکولوژیک
شهر جیرفت با دارا بودن 204 هکتار بافت فرسوده مصوب در محدودهی مرکزی از معضلات کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی رنج میبرد. از اینرو لازم است بر پایه رویکرد مشخصی سازمان فضایی آن مورد بازطراحی مجدد قرار گیرد. این پژوهش با ماهیتی تحلیلی-تفسیری و با تاکید بر رویکرد اکولوژیک و اقتباس از تجربه سایر شهرهای که مبتنی بر کارکردهای بومی شهر جیرفت استخراج شدهاند و همچنین با تحلیل نظام کاربری...
متن کاملناسیونالیسم، قومیت و قومگرایی (مطالعه موردی شهر بجنورد)
در این مقاله رابطه ناسیونالیسم (باستانی، مدنی و مذهبی) با متغیرهای قومیت و قومگرایی در میان گروههای قومی (تات، ترک، ترکمن، فارس و کرد) ساکن در شهر بجنورد مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام پیمایش و توزیع پرسشنامه نمونه ای به حجم پانصد نفر به شیوه نامتناسب از میان مردان و زنان هیجده سال به بالای ساکن شهر بجنورد انتخاب شد. نتایج نشان داد؛ از میان متغیرهای مورد آزمون تنها دو متغیر مذهب و فاصله نس...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 8 شماره 2
صفحات 391- 413
تاریخ انتشار 2020-06-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023